Rozwód oraz rozstanie rodziców to trudne doświadczenie nie tylko dla rozstających się partnerów, ale również dla ich małoletnich dzieci. W sprawach rozwodowych kluczowe decyzje dotyczące wspólnych dzieci stron, takie jak ustalenie sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, miejsca zamieszkania dzieci, renty alimentacyjnej czy sposobu i formy realizacji kontaktów z dzieckiem, podejmowane są z urzędu przez Sąd i uwzględniane w wyroku rozwodowym. W przypadku gdy mamy do czynienia z rozstaniem rodziców, którzy nie pozostawali w związku małżeńskim, uregulowanie tych kwestii wymaga zainicjowania sprawy przed sądem opiekuńczym.

W jaki sposób można ustalić kontakty z dzieckiem?

Zgodnie z przepisami kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, sąd w sprawie rozwodowej z urzędu rozstrzyga kwestię władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi, kontaktów rodziców z dziećmi oraz wysokości obowiązku alimentacyjnego. Jeżeli rodzice sporządzą pisemne porozumienie, w którym wskażą w jaki sposób będą wykonywać władze rodzicielską oraz utrzymywać kontakty z dzieckiem po rozwodzie, wówczas - jeśli porozumienie będzie zgodne z dobrem dziecka - sąd je uwzględni i orzeknie zgodnie z żądaniem stron. Jeżeli małżonkowie nie będą w stanie dojść do porozumienia, wtedy sąd, uwzględniając prawo dziecka do wychowania przez oboje rodziców, rozstrzyga o sposobie wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej i utrzymywaniu kontaktów z dzieckiem po rozwodzie. W takiej sytuacji sąd może powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej jednemu z rodziców, ograniczając władzę rodzicielską drugiego do określonych obowiązków i uprawnień w stosunku do osoby dziecka, jeżeli dobro dziecka za tym przemawia.

W przypadku rozstania rodziców niebędących małżonkami - zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli dziecko lub dzieci na stałe zamieszkują z jednym z rodziców, wówczas sposób utrzymywania kontaktów przez drugiego rodzica ustalają oni wspólnie. Przy ustalaniu terminów, sposobu i formy spotkań, rodzice powinni kierować się dobrem dziecka i uwzględnić jego rozsądne sugestie, które samo im przedstawi. Rodzice mogą zawrzeć porozumienie rodzicielskie, porozumienie zawarte w obecności mediatora lub ugodę sądową. Niestety w praktyce bardzo często rozstającym się partnerom, którzy mierzą się z nową rzeczywistością, trudno dojść do porozumienia. W sytuacji, gdy rodzice nie mogą się porozumieć lub jedno z rodziców utrudnia kontakt z dzieckiem drugiemu, koniecznym będzie złożenie wniosku o ustalenie kontaktów z dzieckiem do Sądu.

Czy ktoś poza rodzicami może złożyć wniosek o ustalenie kontaktów z dzieckiem?

Warto wiedzieć, że nie tylko rodzice mają prawo do zainicjowania sprawy o uregulowanie kontaktów. Oprócz rodziców, prawo do kontaktów z dzieckiem ma także jego rodzeństwo, dziadkowie oraz osoby spowinowacone z nim w linii prostej. Ponadto, jeśli inne osoby przez dłuższy czas sprawowały pieczę nad dzieckiem, również mogą ubiegać się o ustalenie kontaktów.

Jak przebiega sprawa o ustalenie kontaktów z dzieckiem?

Ustalenie kontaktów poza postępowaniem rozwodowym odbywa się w trybie nieprocesowym co oznacza, że nie będzie strony pozwanej i powodowej - a wnioskodawca i uczestnik. Na koniec takiego postępowania Sąd wyda postanowienie regulujące kontakty, a nie wyrok, jak w postępowaniu rozwodowym.

Pierwszym krokiem jest złożenie stosownego wniosku – co do zasady wniosek powinien trafić do sądu rejonowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania dziecka. W Internecie nietrudno znaleźć przykładowe wzory wniosku, jednak praktyka pokazuje, że najlepiej jest skonsultować się z profesjonalnym pełnomocnikiem, aby mieć pewność dopełnienia wszelkich kwestii formalnych i prawidłowego przedstawienia żądań. Najważniejszą częścią wniosku jest odpowiednie sformułowanie harmonogramu kontaktów tak aby był on klarowny, a jednocześnie w sposób wyczerpujący określał proponowane kontakty.

Bardzo ważne jest odpowiednie sformułowane naszych oczekiwań co do kontaktów - brak precyzji w tym zakresie może potem wywoływać rozbieżności interpretacyjne. Warto przy tym zadbać, aby w harmonogramie uwzględnić wszystkie okresy świąteczne i wakacyjne. Pominięcie sytuacji które wydają się nam oczywiste może skutkować tym, że drugi rodzic odmówi realizacji kontaktów w danym okresie z uwagi na brak takiej wzmianki w treści postanowienia. Drugim bardzo ważnym elementem jest uzasadnienie wniosku, w którym powołujemy się na dowody i wskazujemy konkretne okoliczności na poparcie swojego stanowiska – radzi adwokat dr Agata Koschel-Sturzbecher (strona www).

Jak sąd ustal jaka regulacja co do kontaktów będzie właściwa?

Następnie, gdy dojdzie do sprawy przed Sądem, przewodniczący będzie starał się ustalić, jaki sposób i forma kontaktów będzie najodpowiedniejszy i zgodny z dobrem dziecka. Z całą pewnością znaczenie będą miały wcześniejsze relacje i kontakty dziecka z osobą wnioskującą o ustalenie kontaktów. W toku sprawy sąd wysłucha również wnioskodawcy, drugiego rodzica oraz świadków, którzy zostaną powołani do złożenia zeznań w tej sprawie. Warto zaznaczyć, że sąd może z urzędu lub na wniosek wskazać na konieczność przeprowadzenia dowodu z opinii biegłych sądowych – np. Opiniodawczego Zespołu Sądowych Specjalistów (potocznie OZSS). Taki dowód ma na celu ustalenie przez specjalistów jakie uregulowanie kontaktów będzie zgodne z dobrem dziecka. W praktyce jest to kluczowy dowód w sprawie o uregulowanie kontaktów. Opiera się on bowiem na ocenie dokonanej przez osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje – przede wszystkim psychologów. Ostatecznie, kiedy Sąd przeprowadzi postępowanie dowodowe oraz wysłucha każdej ze stron, wyda postanowienie decydujące o tym w jaki sposób będą wyglądać kontakty z dzieckiem.

Warto także wiedzieć, że uregulowanie kontaktów jest możliwe jeszcze przed wydaniem postanowienia kończącego sprawę. Służy temu instytucja zabezpieczenia, która pozwala na uregulowanie kontaktów do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. W tym celu należy złożyć stosowny wniosek. Postanowienie w sprawie zabezpieczenia kontaktów jest wydawane zazwyczaj po przeprowadzeniu pierwszej rozprawy i jest ono natychmiast wykonalne, co oznacza, że żadna ze stron nie musi czekać na uprawomocnienie decyzji Sądu, aby móc realizować ustalone kontakty.

Więcej informacji: https://adwokaci-ks.pl/sprawy-rodzinne/kontakty-z-dzieckiem/